شمشاد آکوبا گیاهی بومی مناطق چین، ژاپن و تایوان است و از خانواده گاریاسه میباشد. این گیاه در مناطقی مانند جنگلها، کوهها، دشتها و کنار رودخانهها رویش میکند، شکل درختچهای دارد، برگهای آن چرمی و براق است که اغلب بر روی آن لکههای طلایی و زرد رنگ دیده میشود، گلهای آن به رنگ ارغوانی است و میوه آن شبیه تمشک است و در فصل پاییز به بار مینشیند. اکثر قسمتهای شمشاد آکوبا سمی است و خوردن آن برای حیوانات یا انسان مسمومیت شدید به دنبال خواهد داشت. به این گیاه برگ بوی ژاپنی هم گفته میشود.
این گیاه که برگهای بسیار زیبایی دارد، هم به صورت گلدانی و هم به صورت بوتهای قابل پرورش است و به عنوان گیاهی همیشه سبز در مناطق مختلف استفاده میگردد. شمشاد آکوبا دو گونه نر و ماده دارد که برای تکثیر باید این دو گونه در مجاورت هم قرار داشته باشند. گونه نر آن دارای 4 گلبرگ و 4 پرچم و گونه ماده آن دارای 4 گلبرگ و 2 پرچم است. ارتفاع شمشاد آکوبا بین یک تا پنج متر متغیر است. برگهای شمشاد آکوبا پهن و نیزهای شکل است و طول هر برگ بین 5 تا 8 سانتیمتر میباشد.
خصوصیت درختچهای بودن شمشاد آکوبا به این گیاه کمک میکند که به خاطر سایز بزرگتر نسبت به سایر گیاهان آپارتمانی، به عنوان یک گزینه پرکاربرد و درختچهای زیبا در فضاهای داخلی خانه و آپارتمان مورد استفاده قرار گیرد. از چینش گروهی و تکی این گیاه زیبا میتوان در ورودیهای منازل، راهروها، باغچههای سایهدار، تراس و ایوان و پاسیو به راحتی استفاده نمود.
قابلیت هرس پذیری مناسب شمشاد آکوبا کمک میکند تا این گیاه را به عنوان پرچین و دیوارهای بلند سبز رنگ در مناطقی که شرایط دمایی و سایهای گیاه را تأمین نماید، به عنوان یک چشمانداز و دارای دورنمای زیبا به کار گرفت.
شمشاد آکوبا دوستدار آب و هوای مناطق معتدل و تا حدودی سرد است و پرورش آن در مناطق گرمسیری مثل جنوب کشور، امکان پذیر نمیباشد. این گیاه میتواند تا دمای منفی 16 درجه سانتیگراد را نیز تحمل نماید، ولی کاهش دما به مقادیر کمتر آن باعث سرمازدگی آن میشود و در مناطق بسیار سرد باید توسط پلاستیک یا گونیهای بزرگ، شمشاد آکوبا را هنگام فصول یخبندان از سرمازدگی محافظت نمود. مناسبترین محدوده دمایی برای رشد آن دمای بازه 7 تا 18 درجه سانتیگراد است. اگر این گیاه به صورت گلدانی در فضاهای داخلی استفاده میشود، باید از مجاورت وسایل گرمازا مثل بخاری، رادیاتور شوفاژ یا آبگرمکن دور نگه داشته شده و در زمانهای گرم به مناطق خنک و دارای تهویه مناسب منتقل گردد.
شمشاد آکوبا به نور زیاد چندان حساس نیست و در شرایط سایه و نیم سایه نیز میتواند به رشد خود ادامه دهد. آفتاب شدید و مستقیم باعث سوختن برگهای آن میگردد و بهتر است که این گیاه را در سایه و پناه درختان بزرگتر یا سایه ساختمانهای بلند پرورش داد.
تکثیر شمشاد آکوبا از طریق کاشت بذر، قلمه زدن، خوابانیدن و کاشت نهال انجام میگیرد و بهترین روش تکثیر آن قلمه زدن میباشد.
شمشاد آکوبا قابلیت مقاومت در برابر کمآبی را تا حدودی داراست ولی باید به آبیاری این گیاه توجه کافی را مبذول نموده و هنگامی که سطح خاک محل کاشت آن در حد چند سانتیمتر خشک شده است، مورد آبیاری قرار گیرد ولی مقدار آبیاری نباید وسیع بوده که باعث ماندن رطوبت در اطراف ریشه گیاه بشود، چون در این صورت به پوسیدگی ریشه و حمله قارچهایی مانند قارچ فیتوفترا منجر خواهد شد که به کلی به نابودی گیاه خواهد انجامید.
تأمین رطوبت سطحی برای شمشاد نیز توسط دستگاههای رطوبت ساز یا غبار پاشی یا ایجاد جزیره توصیه شده است که باعث شادابی برگها و زیبایی آن خواهد گردید. زمان مناسب برای غبارپاشی و آبدهی سطحی به این گیاه، هنگام غروب آفتاب است که از سوختگی برگها توسط برخورد مستقیم اشعههای آفتاب جلوگیری گردد.
شمشاد آکوبا به کوددهی مداوم نیازمند نیست و تنها در ابتدای زمان کاشت به نهالهای تازه کاشته شده و در فصول رشد برای درختچههای کامل به صورت هر سه تا چهار ماه یک بار باید کوددهی انجام گردد. جهت کوددهی میتوان از کود NPK، ورمی کمپوست یا کودهای اسیدی استفاده نمود.
هرس کردن شمشاد آکوبا با توجه به این که از آن در بسیاری مواقع به صورت گیاه زینتی و با اهداف خاص شکلی استفاده میشود، بستگی به انتظار ظاهری از موقعیت این گیاه دارد و میتوان جهت آراستن این گیاه، سرزنی ساقهها یا حذف قسمتهای زائد آن را متناسب با ارتفاع، پهنا و شکل مورد نظر در اوایل بهار یا اواخر زمستان انجام داد.
از جمله آفات شمشاد آکوبا می توان به ریزش برگها، سیاه و قهوهای شدن برگها، پوسیدگی ریشه حاصل از آب زیاد، شته، سوختگی و پوسیدگی ساقه نام برد که جهت مبارزه با هر کدام باید از روش مورد نیاز مانند استفاده از سموم، تنظیم کوددهی، توجه به آبیاری و دیگر مسائل کمک گرفته شود.
خاک مناسب نهال شمشاد آکوبا خاکهای سبک و با اسیدیته خنثی یا مقدار کمی اسیدی میباشد. این گیاه قابلیت رشد در خاکهای سنگین را نیز دارد. خاک محل کاشت به طور کلی باید از زهکشی خوب برخوردار باشد. هنگام کاشت نهال یا تعویض گلدان شمشاد آکوبا میتوان ترکیبی از خاک رس، پیت ماس، خاک برگ، ماسه شکسته و مقداری کود شیمیایی جهت تهیه مناسبترین خاک برای این گیاه اقدام نمود.
شمشادهای گلدانی باید هر دو سال یک بار یا در زمان تعویض گلدان، و شمشادهای باغچهای و فضای باز نیز در زمستان و هر دو سال یک بار مورد تقویت و تعویض خاک قرار بگیرند.
شمشاد آکوبا گونههای مختلفی دارد که میتوان به عنوان نمونه به آکوبا رشتهای، آکوبا ابلق، آکوبا سبز و آکوبا پا کوتاه اشاره نمود. لذا هنگام خرید باید با توجه به شرایط منطقهای محل کاشت، به نوع نهال خریداری شده دقت نمود.
همچنین باید نهال را مورد بررسی ظاهری قرار داد تا دچار آفات و بیماریهای مختلف در ریشه، ساقه، برگها و شاخهها نباشد. جهت حمل و کاشت نهال آکوبا باید مسئله سمی بودن قسمتهای مختلف آن و رعایت نکات ایمنی را نیز مد نظر قرار داد.